De laatste tijd wordt er veel gesproken over menopauze en symptomen. Ook de term perimenopauze heb je waarschijnlijk al horen vallen. De perimenopauze wordt vaak gezien als een mysterieus overgangsstadium voor vrouwen, waarbij hormonale klachten onvermijdelijk lijken.
Toch is het belangrijk dit beeld te nuanceren. Hormonale schommelingen zijn een constante metgezel voor vrouwen, vanaf de eerste menstruatie tot de menopauze. Hoewel een disbalans symptomen kan veroorzaken, is het cruciaal te beseffen dat het niet normaal is om deze disbalans in de eerste plaats te ervaren. Enerzijds zijn er vaak antwoorden zoals: ‘het zijn de hormonen maar’, ‘leer ermee leven’ of ‘het is de leeftijd, dat hoort erbij. Dat zijn echt geen antwoorden die je zomaar moet slikken. Anderzijds kunnen vrouwen ook verkeerdelijk een diagnose krijgen, zoals burn-out of depressie, terwijl het eigenlijk de menopauze is. Dus het is cruciaal om dieper te graven. Er kan wel degelijk iets aan gedaan worden, zodat jij optimaal kan functioneren.
Laten we samen dieper ingaan op vragen zoals: wat houdt de menopauze in? Op welke leeftijd start de menopauze? Wat betekent perimenopauze? Wat zijn de veronderstelde menopauze symptomen en waarom? En welke stappen kun je zelf ondernemen om met overgangsklachten om te gaan? Of om die net te voorkomen!
Wat betekenen de termen menopauze en perimenopauze?
Menopauze is een natuurlijk en lichamelijk proces bij de vrouw, die voorafgegaan wordt door een perimenopauzale periode. De menstruatiecyclus wordt steeds korter, omdat er minder oestrogeen wordt geproduceerd. Uiteindelijk zal de vrouw minder vaak ovuleren en komt er bijgevolg geen progesteron meer vrij. Hierdoor ervaren vrouwen, na een periode van kortere cycli, opeens langere cycli. Die overgangsperiode wordt perimenopauze genoemd. Dat gaat zo door, totdat de menstruatie uiteindelijk helemaal stopt.
Menstrueer je een jaar lang niet, dan spreekt men over de menopauze. Als je in de menopauze bent, zouden de symptomen ook weg moeten zijn. Dit is het gevolg van de productie van een andere vorm van oestrogeen door het lichaam; als dit voldoende wordt aangemaakt, zouden er ook geen klachten meer mogen zijn.
Wanneer begint de menopauze?
Het moment waarop de menopauze bij jou begint, is grotendeels genetisch bepaald. Meestal is dat tussen de leeftijd van 45 en 55 jaar.
Individuele en omgevingsfactoren, zoals roken, alcoholgebruik, hormonaal evenwicht tijdens de vruchtbare jaren, een gezond dieet en beweging, spelen ook een belangrijke rol.
Soms komt de menopauze al op jongere leeftijd voor door een medische ingreep. Denk maar aan verwijdering van eierstokken, chemotherapie of bestraling in het bekkengebied.
Welke menopauze symptomen kunnen optreden en waarom?
Tijdens de overgang ondergaan vrouwen hormonale veranderingen en dat gaat gepaard met bepaalde ervaringen. Tot hiertoe is het inderdaad normaal te ervaren dat je richting de menopauze gaat. Het mag echter geen dermate storende impact hebben op jouw dagelijks functioneren.
Er zijn verschillende oorzaken die aan de basis kunnen liggen van heel diverse klachten. We zetten de oorzaken en symptomen op een rijtje.
- Het kan te maken hebben met het feit dat de functie van de hormonen wegvalt. In de menopauze daalt de absolute hoeveelheid hormonen, waaronder progesteron, testosteron en uiteindelijk dalen ook de oestrogenen. Dat geeft dan voornamelijk klachten op het niveau van spieropbouw, bindweefselkwaliteit, haarstructuur en stressbestendigheid.
- In de perimenopauze kan er ook een disbalans ontstaan in het feedbackmechanisme tussen de hypothalamus en hypofyse, en de eierstokken. Normaal gezien is er een mooie samenwerking, maar op een gegeven moment ontstaat er een kortsluiting in dat feedbacksysteem. Dat zorgt voor een opgejaagd gevoel, hartkloppingen en minder goed slapen.
- Ondanks de daling van het absolute oestrogeenniveau, kan er toch nog sprake zijn van een oestrogeendominantie, doordat er verhoudingsgewijs te weinig progesteron is. Dat is op zijn beurt dan weer mogelijk door een verminderde lever- en darmfunctie, minder goed eten en bewegen, alsook door blootstelling aan hormoonverstorende stoffen. Klachten die kunnen voorkomen zijn: gevoelige borsten, vochtophoping, opgeblazen darmen, een beetje darmspanning, gejaagdheid, hevige bloedingen, veel bloedverlies, ook tussentijds bloedverlies enz.
- Er is ook impact op een aantal andere systemen, doordat alle hormonen dalen en er een verandering plaatsvindt in de werking van de eierstokken. Het gaat hier over de schildklier, de bloedsuikerspiegel, impact op de bijnieren enz. Hierdoor ontstaan opnieuw allerlei klachten zoals temperatuurschommelingen, vermoeidheid, insulineresistentie, gewichtstoename en stressgevoeligheid.
Een goed inzicht in deze oorzaken is dus essentieel voor het begrijpen, en het effectief aanpakken van menopauze symptomen.
Menopauze symptomen: welke aanpak is mogelijk?
Als je denkt dat de (peri-)menopauze is aangebroken, kan je naar je huisarts of gynaecoloog gaan voor een echografie en bloedonderzoek. Vaak worden er dan symptomatische behandelingen en/of hormonale substitutie voorgesteld. Hoewel dit in sommige gevallen nodig kan blijken, is dit vaak ook onvoldoende.
Het is van groot belang om de onderliggende factoren te onderzoeken die leiden tot hormonale disbalans en de daarmee samenhangende menopauze klachten. Hierbij moet men rekening houden met verschillende aspecten, zoals verminderde leverfunctie, darmproblemen, verstoringen in de schildklierwerking en het gebruik van specifieke medicatie. Het is essentieel om grondig onderzoek te laten uitvoeren om te voorkomen dat er een onjuist behandelplan wordt opgesteld. Het kan niet de bedoeling zijn om bijvoorbeeld insulineresistentie niet te behandelen, want dat verhoogt de kans op diabetes en obesitas.
Daarnaast loont het om tijdens je reproductieve jaren al te streven naar een gezonde cyclus. Hoe beter jouw hormonen dan in balans zijn, hoe minder klachten je zal ervaren voorafgaand aan de menopauze.
Veel van de onderliggende factoren kunnen ook aangepakt worden met gerichte, individueel bekeken, voeding-, beweging- en levensstijladviezen. Dus je kan hier ook perfect zelf mee aan de slag. Neem de regie in eigen handen om jouw menopauzale klachten aan te pakken. Kies voor kennis en inzicht met de cursus ‘Menopauze doorprikt'. Lees alles hier in detail na.
